سه شنبه ۱ خرداد ۱۳۹۷ ساعت ۱۰:۰۵
آرامنش:
نبرد نابرابر خشکسالی با حیات وحش خراسان جنوبی
خشکسالی پدیده‌ای تازه در کشور به ویژه در استان خراسان جنوبی نبوده و نیست و نه تنها بر زندگی انسانها اثرگذار بوده بلکه گرمای تابستان و خشکسالی طبیعت بر زاد و ولد حیات وحش هم اثرگذار بوده است.
یکی از مشکلات زیست محیطی که امسال و در سالهای گذشته در خراسان جنوبی نمود پیدا کرده ورود گرد و خاک و وزش بادهای شدید است که سبب بروز خسارت به محصولات کشاورزی و لغو پراوزهای فرودگاه‌های استان شده است.
خشکسالی و کمبود آب مهمترین مشکل زیست محیطی استان
البته یکی دیگر از دلایل وزش این چنین گرد و خاک‌هایی خشکسالی‌های متوالی در استان است که متاسفانه بحران این خشکسالی در حال فراگیر شدن است و به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی خشکسالی و کمبود آب مهمترین مشکل زیست محیطی استان است و تداوم 17 ساله پدیده خشکسالی، بارندگی کم و تبخیر بالا، مناطق زیست محیطی منطقه را تحت الشعاع قرار داده است.
گرد و خاک دردی بر دیگر دردهای خشکسالی
هر چند بحران آب و خشکسالی در کشور داستان، قصه و سریال تکراری نبوده و نیست اما گاهی با وزش بادهای شدید و گرد و خاک زندگی و کار مردم را مختل و وضعیت حادتر می‌شود.
هر چند خشکسالی مداوم در خراسان جنوبی باعث از بین رفتن زمینه اشتغال روستانشینان شده و فعالیت آنها را مختل کرده و همچنین باعث مهاجرت آنها به شهرها شده است مشکلات زیست محیطی خشکسالی نیز علاوه بر بحران فقر و مهاجرت روستائی این روزها بر استان خراسان جنوبی خود را تحمیل کرده است.
خشکسالی19 ساله در استان خراسان جنوبی باعث بروز پدیده‌هایی همچون بروز گرد و غبارهای محیطی و مشکلات تنفسی و همچنین نشست زمین شده است و طولانی شدن دوره خشکسالی در استان خراسان جنوبی چنان اثرات منفی بر حیات وحش وارد کرده که حتی افزایش بارندگی در سالهای آینده هم نمی‌تواند خسارت‌های وارد شده را جبران کند.
خشکسالی، عامل کاهش زادآوری حیات وحش استان
از طرفی خشکسالی و کمبود علوفه باعث کاهش زادآوری حیات وحش شده و جمعیت آنان را به شدت تحت تاثیر قرار داده و اگر بخواهیم کاهش شدید گونه‌های جانوری و گیاهی اکنون با چند دهه قبل را مقایسه کنیم خسارت‌های وارد شده در عدد و رقم نمی‌گنجد.
البته اداره کل محیط زیست خراسان جنوبی تلاش کرده با احداث آب انبار و آبشخور، انبار علوفه، آبرسانی سیار، لایروبی چشمه‌ها، توزیع دان و علوفه در فصل سرما، نصب تلمبه بادی و حفر چاه تا حدودی اثرات خشکسالی را بر حیات وحش استان کاهش دهد اما باید با مدیریت بحران و استفاده از تمام امکانات تا رسیدن به نتایج مثبت تلاش شود.
استان خراسان جنوبی بیشتر از 9 درصد مساحت کشور را به خود اختصاص داده است
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: استان خراسان جنوبی با وسعتی بالغ بر 15 میلیون هکتار بیشتر از 9 درصد مساحت کشور را به خود اختصاص داده است.
وی افزود: اقلیم استان از نوع خشک و بیابانی است و با توجه به موقعیت قرارگیری مناطق پست یا مرتفع، به دو دسته خشک و گرم و خشک و ملایم تقسیم می‌شود.
از مجموع کل اراضی استان، 8 میلیون و503 هزار و 99 هکتار از آن را مراتع، یک میلیون و 595 هزار و 500 هکتار از آن را جنگل‌ها و 4 میلیون و 464 هزار و 497 هکتار از آن را بیابان‌ها تشکیل می‌دهد.
شرایط توپوگرافیک منجر به پیدایش تنوع بیولوژیک بی‌نظیر و متنوعی در استان شده است
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی گفت: شرایط توپوگرافیک و تشکیلات زمین شناسی منجر به پیدایش تنوع بیولوژیک بی‌نظیر و متنوعی در استان شده است به طوری که در زیستگاه‌های استان، بیش از 1000 گونه گیاهی، بالغ بر80 گونه از رده پستانداران، 197 گونه پرنده، 63 گونه از رده خزندگان و 5 گونه از رده دوزیستان شناسایی شده‌اند.
وی با اشاره به وجود سه پناهگاه حیات وحش در استان اظهار داشت: تعداد مناطق شکار ممنوع استان نیز در حال حاضر بالغ بر 10 منطقه است همچنین دارای چهار منطقه حفاظت شده شامل منطقه آرک بورنگ، مظفری، منطقه حفاظت شده درمیان- سربیشه و منطقه حفاظت شده شاسکوه است.
500 هزار هکتار از اراضی استان زیستگاه یوزپلنگ ایرانی است
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی پناهگاه حیات وحش نایبندان را بزرگترین پناهگاه حیات وحش خاورمیانه عنوان کرد و گفت: این منطقه با یک میلیون و 500 هزار هکتار وسعت تنها زیستگاه یوزپلنگ ایرانی است.
آرامنش افزود: از جمله گونه‌های شاخص استان می‌توان به یوزپلنگ ایرانی، پلنگ، آهو، قوچ و میش، کل و بز، جبیر، انواع گربه سانان کوچک، روباه شنی، خرگوش، روباه معمولی، گرگ، کفتار، هوبره، زاغ بور، انواع پرندگان شکاری، آگامای سر وزغی ایرانی، انواع مارهای سمی و غیر سمی، لاک پشت آسیایی و لاک پشت مهمیزدار اشاره کرد.
وی بیان کرد: اگر چه اغلب مناطق استان دارای اقلیم بسیار خشک است اما تالاب‌ها و آبگیرهای استان از جمله پناهگاه حیات وحش تالاب کجی نمکزار نهبندان علاوه بر پرندگان ساکن همه ساله میزبان جمعیت‌های بزرگ از پرندگان مهاجر شامل انواع آبچلیک، انواع حواصیل، آنقوت، خوتکا و انواع اردک، فالاروپ، پاشلک، سنقر، دم جنبانک ابلق، انواع کشیم است که در میسر خود به طرف مناطق زمستان گذرانیشان در قاره آفریقا و شبه قاره هند، در تالاب‌های استان مستقر می‌شوند.
رشد جمعیت، بهرهبرداری ناپایدار از منابع و فعالیت‌های انسانی مخرب تنوع زیستی استان را تهدید می‌کند
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی اظهار داشت: متاسفانه عوامل متعددی مانند رشد جمعیت، بهرهبرداری ناپایدار از منابع پایه و فعالیت‌های انسانی مخرب به ویژه در نواحی روستایی، تنوع زیستی استان را به شدت تهدید می‌کند و ورود و استقرار گونه‌های مهاجم، جمعیت‌های گیاهان را به طور جدی تضعیف و شکننده کرده و چرای مفرط دام‌ها صدمات زیادی را به زیست توده گیاهی وارد کرده است.
آرامنش گفت: انحراف مسیرهای آبی و تداوم خشکسالی، در حال خشک کردن منابع محدود آبی استان است و شکار غیرمجاز و تله گذاری برای پرندگان آبزی در تالاب ها و نیز سایر پرندگان در دیگر زیستگاه ها، جمعیت آنها را کاهش داده و تعدادی از این پرندگان در فهرست گونه‌های در معرض خطر قرار داده است.
وی بیان کرد: زیست بوم‌های طبیعی استان با بحران‌ها و تهدیدهای متعددی روبه رو شده است به طوری که بر اساس فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت تعداد 6 گونه پستاندار ( پلنگ، یوزپلنگ، قوچ و میش، کل و بز، آهو، زرده بر)، 5 گونه پرنده (بالابان، کرکس کوچک، عقاب تالابی، عقاب شاهی، هوبره)، 3 گونه خزنده (لاک پشت آسیایی، لاک پشت مهمیز دار و آگامای سروزغی ایرانی) در زمره گونه‌های در معرض تهدید قرار گرفته‌اند.
بهرهبرداری بی رویه از منابع آبی، خاک و پوشش گیاهی زوال تنوع زیستی را شدت بخشیده است
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی افزود: اگرچه فعالیت‌هایی برای جلوگیری از تخریب تنوع زیستی و احیای منابع طبیعی آسیب دیده صورت گرفته است اما عوامل مختلفی مانند وقوع دوره‌های خشکسالی های طولانی و مکرر و بهرهبرداری بی رویه از منابع آبی، خاک و پوشش گیاهی، زوال تنوع زیستی را شدت بخشیده است.
آرامنش عنوان کرد: با توجه به موارد یاد شده انجام اقداماتی در راستای حفاظت مؤثر از تنوع زیستی و بهرهبرداری پایدار ضروری است که به لحاظ کردن شاخص‌های تنوع زیستی، اهداف و استراتژی‌های ویژه برای عملی کردن اولویت‌های کنوانسیون تنوع زیستی، ارتقای سطح آگاهی اجتماعی و فرهنگ سازی در مورد حفاظت و بهرهبرداری پایدار از منابع و اجزای تنوع زیستی با همکاری فعال رسانه‌ها اجرای طرح آمایش سرزمین و بهرهبرداری از نتایج حاصل از مطالعات آمایش سرزمین و توان اکولوژیک و پایداری منابع طبیعی می‌توان اشاره کرد.
نگهداری از زیستگاه‌های استان در قالب 4 منطقه حفاظت شده
وی افزود: انجام مطالعات میدانی بر روی گونه‌ها و اکوسیستم‌های منتخب برای درک بهتر از وضعیت تنوع زیستی و به کارگیری روش‌های صحیح حفاظت و احیای گونه‌های اندمیک در معرض خطر حمایت از پروژه‌های حفاظتی با مشارکت جوامع و آحاد مردم در خصوص مدیریت منابع طبیعی، بهرهبرداری پایدار و حفاظت از تنوع زیستی در این راستا، همکاری تمام دستگاه‌های اجرایی و آحاد جامعه می‌تواند در حفاظت از تنوع زیستی و رعایت ملاحظات زیست محیطی، نقشی مهم را بر عهده گیرد.
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی گفت: اجرای طرح‌های مدیریت توجیهی و تفصیلی مناطق و تخصیص اعتبارات لازم برای حفاظت مؤثر از مناطق مدیریت و کنترل چرای دام‌های اهلی از مراتع توجه به قانون ایمنی زیستی و اجرایی کردن آن، تصویب و اجرای قوانین و مقررات لازم در زمینه بهرهبرداری غیر قانونی از منابع پایه، کنترل دقیق ورود و خروج نمونه‌های بیولوژیک و اجزای تنوع زیستی به منظور حفاظت از تنوع زیستی موجود، زیستگاه‌های استان در قالب 4 منطقه حفاظت شده، 3 پناهگاه فروزش محیط زیست حیات وحش و نیز مناطق شکار ممنوع حفاظت می‌شود.
خشکسالی جلوی روند افزایش صعودی حیات وحش استان را گرفته است
آرامنش افزود: خشکسالی‌ها بر جمعیت حیات وحش استان تاثیر گذاشته و جلوی روند افزایش صعودی را گرفته است و با توجه به خشکسالی‌ها و شکارهای غیرقانونی و ضعف حیوانات رشد حیات وحش استان مثبت نیست اما با این وجود آهنگ رشد روبه بالاست.
وی تصریح کرد: بر اساس سرشماری که در سال گذشته انجام شد دو هزار و 526 قوچ و میش در استان مشاهده شده که از این تعداد 232 مورد بره بوده‌اند و در مجموع در سال گذشته چهار هزار و 777 رأس چهارپای قابل کشتار ارزشمند در مناطق حفاظت شده استان سرشماری شده است.
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی گفت: برای مقابله با آثار خشکسالی و تاثیر آن بر حیات وحش اقدامات مناسبی در دستور کار قرار گرفته است و در این راستا هر ساله در بین مناطق حفاظت شده علوفه توزیع شده و آب انبار و آبشخورهایی ایجاد شده است.
آرامنش با اشاره به تخصیص اعتبارات خشکسالی به استان در سال گذشته بیان کرد: در این راستا بالغ بر 70 میلیون تومان برای تأمین غذای حیات وحش تخصیص و علوفه در مناطق تحت مدیریت توزیع شده است و امیداوریم با مدیریت درست منابع آبی و صرفه‌جویی مردم، شرایط زندگی برای حیات وحش استان تلخ‌تر نشود.
انتهای پیام/4
کلمات کليدی: خراسان‌تایم , خشكسالي , محیط زیست